Εγκρίθηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος το Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων. Αναμένεται και η τελική του έγκριση από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η έγκριση του ΠΔ, έρχεται μετά από πολύμηνη καθυστέρηση να καλύψει ένα από τα πολλά νομοθετικά κενά για την προστασία των μη αναγνωρισμένων υγροτόπων στην Ελλάδα. Στη γειτονική μας Σαλαμίνα δύο τέτοιες θέσεις μικρών υγροτόπων καθορίστηκαν στο "έλος αρχαίου λιμένα" και στην "αλυκή ναυτικής βάσης", όπως φαίνεται και στο χάρτη που δημοσιεύουμε.
Αρχαίος Λιμένας Σαλαμίνας:
Αλυκή Σαλαμίνας:
Η ανακοίνωση της WWF σχετικά με το θέμα:
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς καλωσορίζει την υπογραφή από τον Υπουργό ΠΕΚΑ του προεδρικού διατάγματος για την προστασία των εκατοντάδων μικρών υγρότοπων που βρίσκονται διάσπαρτοι στα ελληνικά νησιά. Η υπογραφή του διατάγματος έρχεται μεν να καλύψει ένα σημαντικό κενό στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, όμως απαιτείται η άμεση και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή των διατάξεών του για να επιτευχθεί ουσιαστική προστασία.
Σύμφωνα με επιτόπιες καταγραφές της επιστημονικής ομάδας του WWF Ελλάς, στα ελληνικά νησιά απαντώνται περισσότεροι από 800 μικροί υγρότοποι, εκ των οποίων 498 σε 64 νησιά του Αιγαίου, 209 στην Κρήτη και γειτονικά νησιά, και 98 σε 8 νησιά του Ιονίου Πελάγους. Οι υγρότοποι έχουν μεγάλη σημασία για τις νησιωτικές κοινωνίες, καθώς πέρα από την αρδευτική και υδρευτική τους αξία, προστατεύουν τις παράκτιες περιοχές από την υφαλμύρωση των υπογείων υδάτων, αποτελούν μοναδικούς θύλακες βιοποικιλότητας και είναι απαραίτητοι για τη γεωγραφική συνέχεια, την ποικιλία και τη συντήρηση της ζωής.
Ωστόσο, οι νησιωτικοί υγρότοποι απειλούνται καθημερινά από επιχωματώσεις, μπαζώματα, αποστραγγίσεις, διανοίξεις δρόμων και άναρχης δόμησης, προβλήματα που σε μεγάλο βαθμό απορρέουν από την αδιαφορία της πολιτείας. Η υπογραφή του προεδρικού διατάγματος αποτελεί μια σημαντικότατη θετική εξέλιξη για την προστασία και διατήρησή τους, καθώς για πρώτη φορά δημιουργείται προστατευτικό καθεστώς για αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα. Είναι όμως μόνο η αρχή, καθώς κάθε μέρα καθυστέρησης εφαρμογής των διατάξεων συνεχίζει να θέτει τους υγρότοπους σε σοβαρό κίνδυνο. Γι΄ αυτό το WWF Ελλάς θεωρεί αδικαιολόγητη τη μέχρι σήμερα καθυστέρηση προώθησης του προεδρικού διατάγματος και ελπίζει πως δεν θα υπάρξει καμία περαιτέρω καθυστέρηση, μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του διατάγματος από το ΣτΕ.
Επιπρόσθετα, με 7 από τους 10 υγρότοπους διεθνούς σημασίας (Υγρότοποι Ραμσάρ) να βρίσκονται στη «μαύρη λίστα» του Μοντρέ, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις διεθνείς υποχρεώσεις της. Προβληματική λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης, απουσία συντονισμού των δράσεων φύλαξης και διαχείρισης, ελλιπής επιστημονική παρακολούθηση των οικολογικών δεικτών και λαθροθηρία είναι μόνο ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ, όπως καταγράφηκαν το 2009 σε σχετική έκθεση-αξιολόγηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Σήμερα, τρία χρόνια αργότερα η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί. Μάλιστα, η Ελλάδα για άλλη μία φορά δεν εκπλήρωσε την υποχρέωση της να στείλει την εθνική αναφορά κατάστασης των υγρότοπων με προθεσμία υποβολής 15 Σεπτεμβρίου 2011.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων καλούμε για πολλοστή φορά τους αρμόδιους φορείς και ιδιαίτερα το ΥΠΕΚΑ να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες τους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας, ειδικότερα δε των περιοχών Εθνικής και Διεθνούς σημασίας.
Περισσότερες πληροφορίες:
Καλούστ Παραγκαμιάν, Υπεύθυνος Προγράμματος Νησιωτικών Υγρότοπων, 2810 328019, k.paragamian@wwf.gr
Σημειώσεις προς συντάκτες:
1. Η προστασία των μικρών υγρότοπων προβλέπεται από το άρθρο 13 παρ. 3 του νόμου για τη «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (Ν. 3937/2011 ΦΕΚ Α’60). Μικροί υγρότοποι ορίζονται ως οι υγρότοποι που βρίσκονται στο νησιωτικό ή ηπειρωτικό τμήμα της χώρας και έχουν επιφάνεια ως 80 στρέμματα. Η ύπαρξη των υγρότοπων πιστοποιείται από συγκεκριμένα οικολογικά και υδρολογικά κριτήρια με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα και την απαραίτητη τεκμηρίωση. Το προεδρικό διάταγμα των νησιωτικών υγρότοπων περιλαμβάνει τον πρώτο κατάλογο που αφορά στους νησιωτικούς μικρούς υγρότοπους.
2. Φέτος, την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων (2 Φεβρουαρίου 2012) συμπληρώνονται 40 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης Ραμσάρ. Πολλά από τα 160 συμβεβλημένα κράτη έχουν προγραμματίσει δράσεις για τον εορτασμό, ενώ η Επιτροπή Ραμσάρ και η Μεσογειακή πρωτοβουλία MedWet, που συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια, διοργανώνουν παγκόσμιο συνέδριο για το νερό και τους υγρότοπους της Μεσογείου (Μαρόκο, Agadir, 6-8 Φεβρουαρίου 2012).
3. Σύμβαση Ραμσάρ: Διεθνής συμφωνία που υπογράφηκε στην πόλη Pαμσάρ του Ιράν το 1971, άλλως γνωστή και ως «Συμφωνία επί των Διεθνούς ενδιαφέροντος Υγρότοπων». Στην Ελλάδα τέθηκε σε ισχύ με το N.Δ. 191/1974. Οι 10 υγρότοποι της χώρας που έχουν συμπεριληφθεί στη Σύμβαση είναι οι εξής:
- Δέλτα Έβρου
- Λίμνη Βιστωνίδα, Πόρτο Λάγος, Λίμνη Ισμαρίδα και γειτονικές λιμνοθάλασσες
- Δέλτα Νέστου και γειτονικές λιμνοθάλασσες
- Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια
- Λίμνη Κερκίνη
- Δέλτα Αξιού, Εκβολή Λουδία, Δέλτα Αλιάκμονα
- Λίμνη Μικρή Πρέσπα
- Αμβρακικός κόλπος
- Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου
- Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου
Στον Κατάλογο του Μοντρέ εντάσσονται εκείνοι οι υγρότοποι Ραμσάρ, των οποίων οι αλλαγές στην οικολογική κατάσταση συνέβησαν, συμβαίνουν ή πρόκειται πιθανά να συμβούν και κρίνονται ιδιαίτερα ανησυχητικές. Η εξαίρεση ενός υγροτόπου από τον κατάλογο Μοντρέ γίνεται όταν κρίνεται ότι η κατάστασή του έχει βελτιωθεί.
4. Δείτε την έκθεση «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και Διαχείρισης»
Η σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ:
Αθήνα, 1 Φεβρουαρίου 2012: Υπογράφηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργο Παπακωνταντίνου, το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων. Στις 2 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα των Υροτόπων. Την ημέρα αυτή, το 1971, υπογράφηκε στο Ραμσάρ του σημερινού Ιράν η διεθνής σύμβαση για της προστασία των υγροτόπων διεθνούς σημασίας. Στη σύμβαση αυτή η Ελλάδα προσχώρησε επίσημα το 1974. Αυτή τη στιγμή στη σύμβαση Ραμσάρ έχουν ενταχτεί 11 μεγάλοι υγρότοποι της Ελλάδας: η Λιμνοθάλασσα του Κοτυχίου, η Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου, ο Αμβρακικός Κόλπος, η λίμνη Μικρή Πρέσπα, το Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα με την Αλυκή Κίτρους, οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια, η Λίμνη Κερκίνη, η Λίμνη Βιστωνίδα και η Λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος, το Δέλτα του Νέστου, η Λίμνη Ισμαρίδα και το Δέλτα του Έβρου. Οι περιοχές αυτές αποτελούν σήμερα Εθνικά Πάρκα και προστατεύονται με ειδικές διατάξεις που απορρέουν από τον νόμο 1650/86 και το νόμο 3937/2011. Μετά από 41 χρόνια έγινε φανερό ότι δεν είναι σημαντικοί μόνο οι υγρότοποι μεγάλου μεγέθους, αλλά και τα μικρότερα υγροτοπικά συστήματα, ειδικά στις νησιωτικές χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου τα νησιά αποτελούν σταθμούς μετανάστευσης αποδημητικών πουλιών. Αυτές οι περιοχές έχουν μικρή έκταση και συνήθως δεν εντάσσονται στο δίκτυο Natura, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από την επεκτεινόμενη αστικοποίηση των νησιών και τις ανθρωπογενείς επιδράσεις. Ειδικά στη λεκάνη της Μεσογείου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι απαραίτητη η προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων ως κοιτίδων βιοποικιλότητας διεθνούς σημασίας και ως σταθμών ξεκούρασης και διατροφής για τα μεταναστευτικά πουλιά. Πολύ σημαντικό είναι και το γεγονός ότι οι υγρότοποι αυτοί λειτουργούν ως ασπίδες προστασίας των νησιωτικών εδαφών από την κλιματική αλλαγή και την ερημοποίηση. Σήμερα, αντί άλλης «εορταστικής εκδήλωσης» για την Παγκόσμια Ημέρα των Υγροτόπων, ο Υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με την εξουσιοδότηση του νόμου για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας (ν.3937/2011) και μετά από επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση, υπέγραψε και προωθεί για επεξεργασία στο Συμβούλιο Επικρατείας σχέδιο προεδρικού διατάγματος για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων με τον τίτλο: «Έγκριση καταλόγου μικρών νησιωτικών υγροτόπων και καθορισμό όρων και περιορισμών για την προστασία και ανάδειξη των μικρών παράκτιων υγροτόπων που περιλαμβάνονται σε αυτόν». Στο διάταγμα προστασίας περιλαμβάνονται 380 μικροί (με έκταση κάτω των 80 στρεμμάτων) υγρότοποι στη νησιωτική Ελλάδα. Στον κατάλογο, η χαρτογραφική επεξεργασία του οποίου έγινε από τον Οργανισμό Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (Ο.Κ.Χ.Ε.), περιλαμβάνεται διάγραμμα και λίστα συντεταγμένων για κάθε υγρότοπο. Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος πέρασε από δημόσια διαβούλευση στην αρχή του καλοκαιριού με σχόλια, που λήφθηκαν υπόψη, τόσο στην τελικά διαμόρφωση του καταλόγου, όσο και στα μέτρα προστασίας. Σύμφωνα με το σχέδιο προεδρικού διατάγματος, στους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους του καταλόγου επιτρέπονται δραστηριότητες για τη διατήρηση και την ανάδειξή τους, καθώς και για την αειφορική διαχείριση των πόρων τους, συμπεριλαμβανομένων της επιστημονικής έρευνας, της ευαισθητοποίησης του κοινού και των ελαφρών υποδομών, όπου απαιτούνται. Δεν επιτρέπεται η δόμηση (εκτός ήδη αδειοδοτημένων κτιρίων), οι εκχερσώσεις της φυσικής βλάστησης, οι αποξηράνσεις και οι επιχωματώσεις (μπάζωμα), οι εξορύξεις, η συλλογή των οργανισμών και οι παρεμβάσεις στο υδρολογικό δίκτυο (π.χ. γεωτρήσεις) και στο τοπίο. Ενθαρρύνονται οι φιλικές προς το περιβάλλον μέθοδοι γεωργίας και οι δραστηριότητες ανάδειξης των περιοχών αυτών. Στο πλαίσιο της διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση, αλλά και σεβόμενο απόλυτα το δικαίωμα των πολιτών για απρόσκοπτη πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία, το ΥΠΕΚΑ έχει αναρτήσει και διαθέτει ελεύθερα προς κάθε ενδιαφερόμενο το σύνολο των υγροτόπων από τη δικτυακή γεωπύλη geodata.gov.gr του ΟΚΧΕ. O Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, σχετικά με το θέμα έκανε την ακόλουθη δήλωση: "Με την υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος κάνουμε ένα ακόμα βήμα για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας στη χώρα μας. Προωθούμε, μετά τη διαβούλευση, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το σχέδιο ΠΔ για την προστασία 380 μικρών υγροτόπων στα νησιά μας, αναγνωρίζοντας ότι η αξία τους είναι σημαντική, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο για τη βιοποικιλότητα και την προστασία των ακτών μας, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, αφού είναι οι τόποι ξεκούρασης και διατροφής των πουλιών στο μεγάλο ταξίδι της μετανάστευσης από το βορρά στο νότο και αντίστροφα. Με την οριοθέτηση και την ανάδειξη των μικρών υγροτόπων, δίνουμε ένα ακόμα εργαλείο στις τοπικές κοινωνίες για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη των περιοχών τους".
http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=362&sni[524]=1538&language=el-GR
http://geodata.gov.gr/maps/?zoom=9&lat=4548917.23203&lon=2621664.23589&layers=mikroi_nisiotikoi_ygrotopoi&layeropacity=100&baselayer=google&baselayeropacity=100
